در سیستم‌های هیدرولیک، سیال و مایعی به نام روغن هیدرولیک وجود دارد که وظیفه انتقال قدرت را بر عهده دارد. درون هر سیستمی که پمپ هیدرولیک کار می‌کند از روغن هیدرولیک استفاده شده است. یکی از مواردی که هنگام خرید تجهیزات هیدرولیک به آن باید توجه ویژه‌ای شود، روغن هیدرولیک است. این روغن در انتقال توان، پاک‌کنندگی و خنک‌کاری نقش مهمی دارد. به همین دلیل کارایی لازم را داشته باشد.
برای انتقال توان در ماشین‌آلات هیدرولیکی از سیالات هیدرولیک استفاده می‌شود. روغن هیدرولیک یکی از انواع سیالات هیدرولیک است که در بالابرها، کامیون‌های حمل زباله، سیستم‌های فرمان و کنترل وسایل نقلیه، ترمزهای هیدرولیکی و بیل مکانیکی و بسیاری از ماشین‌آلات صنعتی که به انتقال توان‌های بالا نیاز است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر انتقال توان، روغن هیدرولیک وظایف دیگری مانند روانکاری تجهیزات، آب‌بندی سیستم، حذف آلودگی‌های محیطی و انتقال حرارت را بر عهده دارد. در این مقاله از مجموعه هیدرولیک نادری به بررسی استانداردهای روغن هیدرولیک پرداخته‌ایم.
از انواع استانداردهای روغن هیدرولیک به گزینه‌های زیر می‌توان اشاره کرد:
- استاندارد SAE
- استاندارد api
استاندارد SAE
این استاندارد بر حسب ویسکوزیته (غلظت یا گرانروی) روغن‌ها را طبقه‌بندی می‌کند. حروف SAE مخفف society of automotive engineers به معنی انجمن مهندسین ماشین‌آلات و خودرو است و عدد جلوی SAE معرف درجه خواهد بود و نشان‌دهنده ویسکوزیته (گرانروی) در شرایط معمولی روغن نیست. اگر در جلوی اعداد حرف W نوشته شود، مخفف زمستان WINTER است. مانند SAE20W روغن‌های چهارفصل یا چند درجه‌ای به صورت SAE10W30 نمایش داده میشوند. به طور مثال روغن SAE30 نشان‌دهنده‌ای این است که ۱۰۰ درجه ویسکوزیته روغن 11 سانتی استوک است. یا SAE1OW نشان‌دهنده‌ای این است که در منفی 20 درجه ویسکوزیته آن حداکثر 3500 سانتی پوز است. یا SAE20W نشان‌دهنده‌ای این است که در منفی 10 درجه ویسکوزیته روغن حداکثر 4500 سانتی پواز است.
استاندارد api
از قدیمی‌ترین و کامل‌ترین استانداردها، استاندارد API است که مخفف AMERICAN PETROLEUM INSTITUTE یعنی انجمن علمی نفت آمریکا است. بر اساس این استاندارد برای موتورهای دیزلی علامت C و برای موتورهای بنزینی علامت S مشخص می‌شود. SG، SB، SF، SE، SC، SD برای موتورهای دیزلی است که بالاترین کیفیت و پایین‌ترین کیفیت به ترتیب به SG و SA است. CE، CA، CD، CB و CC برای موتورهای دیزلی مناسب هستند و بالاترین کیفیت و پایین‌ترین کیفیت به ترتیب شامل CE و CA می‌شود.
سایر استانداردهای روغن هیدرولیک
از سایر استانداردهای روغن هیدرولیک می‌توان موارد زیر را نام برد:
استاندارد MIL-L
در این استاندارد به دنبال حروف MIL-L شماره‌های مخصوصی می‌آید و حرفی نیز به دنبال اعداد با توجه به سطح کیفیت می‌آید.
استاندارد CCMS
این استاندارد اروپایی به سازندگان خودرو مربوط می‌شود. حروف PD1 تا PD2 برای موتور دیزلی، C1 تا C5 برای موتور دیزلی و G1 تا G5 برای موتور بنزینی استفاده می‌شود.
استاندارد ISO
مجموعه‌ای از استانداردهای شناخته شده بین‌المللی است. بر اساس این استاندارد ویسکوزیته در ۴۰ درجه تعریف شده است. این استاندارد برای روغن‌های صنعتی هیدرولیک استفاده می‌شود. اساسی‌ترین اصل در نگهداری سیستم‌های هیدرولیک تمیزی روغن و عدم وجود ذرات آلاینده در روغن است. عمده‌ترین هزینه‌ها مربوط به کثیفی روغن هیدرولیک است. برای تصفیه انواع روغن هیدرولیک از یونیت فیلتراسیون روغن استفاده می‌شود که در دو مدل ثابت و پرتابل وجود دارد. با کمک این دستگاه از طریق پمپ هیدرولیکی روغن کثیف از مخزن کشیده می‌شود و سپس آلایند‌های روغن از فیلترهای که روی دستگاه وجود دارد، زودوده میشوند تا روغن بدون آلاینده به مخزن منتقل شود.
بیشتر بخوانید: پمپ دنده ای هیدرولیک چیست؟ [خرید و قیمت]
نحوه انتخاب روغن هیدرولیک باکیفیت
برای انتخاب روغن هیدرولیک باکیفیت باید به گزینه‌های زیر توجه کنید:
مولتی گرید بودن یا مونوگرید بودن
اولین عاملی که در انتخاب روغن هیدرولیک باید به آن توجه کرد، گرید روغن است. گرید یک روغن مشخص می‌کند که دما چگونه بر ویسکوزیته تاثیر‌گذار است. یک روغن مولتی‌گرید در محدوده دماهای بالا گرید ویسکوزیته را حفظ می‌کند. برای راه‌اندازی موتورها در دماهای پایین، تجهیزاتی که با تغییرات شدید آب‌وهوا باید مقابله کنند و موتورهایی که به طور مداوم باید کار کنند این نوع روغن برای آن‌ها مناسب است.
با مواد شوینده یا بدون مواد شوینده
برخی از روغن‌های هیدرولیک برای این که آلاینده‌ها را از سیستم هیدرولیک حذف کنند به آن‌ها مواد شوینده افزوده می‌شود.
افزودن ضدسایش یا بدون آن
افزودن ضدسایش به روغن‌های هیدرولیک آسیب‌های ناشی از تماس فلز به فلز مانند سوپاپ‌ها و پیستون‌ها را کاهش می‌دهد.
خودداری از مخلوط کردن روغن‌های هیدرولیک مختلف
گرید و مواد افزودنی که در یک روغن هیدرولیک وجود دارند برای کاربرد معینی استفاده میشوند و نباید روغن‌های مختلف را با هم ترکیب کنید؛ چون باعث آسیب رساندن به سیستم هیدرولیک میشوند.
مزایای هر کدام از روغن‌های هیدرولیک
از مزایای روغن‌های هیدرولیک به گزینه‌های زیر می‌توان اشاره کرد:
سیالات مبتنی بر آب
این نوع مایع هیدرولیک کاربرد بسیار کمی دارد و در جایی که احتمال وقوع آتش‌سوزی زیاد است، استفاده می‌شود. نقطه ضعف این سیال هیدرولیک این است که روغن‌کاری و روانکاری مناسبی ندارد.
سیالات مبتنی بر هدف
این سیال بر مواد معدنی نفتی است و برای روغن‌کاری و پمپ‌های هیدرولیک استفاده می‌شود و در برابر خوردگی مقاومت و پایداری خوبی دارد. یکی از معایب این روغن این است که در سیستم لجن و کثیفی ایجاد می‌کند.
سیالات مصنوعی
این روغن هیدرولیک برای ایجاد پایداری بالای سیال و روانکاری مناسب استفاده می‌شود و ویژگی‌های لازم روغن هیدرولیک مناسب را دارد. این نوع روغن در فشار بالا و در طیف وسیعی از دماها کارآمد است. این نوع سیال پرهزینه و سمی‌تر بوده است و ناسازگار با مواد آبندی استاندارد است. دمای عملیاتی بهینه یک روغن هیدرولیک با شاخص ویسکوزیته 65 درجه سانتی‌گراد است. با حفظ دمای سیال حداکثر بازده عملیاتی بین محدوده ۵۵ تا ۷۸ درجه سانتی‌گراد است. در شرایط سرد و در دمای کمتر از دو درجه سانتی‌گراد روغن باید از قبل گرم شود تا به اجزای سیستم آسیب وارد نشود. در گرمترین قسمت سیستم دمای متناوب روغن که مورد پمپ است از ۹۵ درجه سانتی‌گراد نباید تجاور پیدا کند.
بیشتر بخوانید: شیر هیدرولیک چیست؟
انواع گریدهای روغن هیدرولیک
معمولا بر اساس گرید روغن هیدرولیک باید انتخاب آن انجام شود. سازمان بین‌المللی استاندارد ISO بر اساس ویسکوزیته با استفاده از نماد VG با یک عدد روغن هیدرولیک را درجهبندی می‌کند. با بیشتر شدن عدد VG سیال ویسکوزیته هم افزایش پیدا می‌کند. انجمن تولید‌کنندگان آمریکا AGMA و انجمن مهندسین خودرو SAE روغن هیدرولیک را درجهبندی می‌کنند. روغن هیدرولیک را استاندارد ISO به نمونه‌های زیر درجهبندی می‌کند:
ISO VG 15 Hydraulic Oil
به معنای روغن هیدرولیک در دمای ۴۰ درجه سانتی‌گراد با ویسکوزیته جنبشی نقطه میانی ۱۵ mm2/s
ISO VG 32 Hydraulic Oil
به معنای روغن هیدرولیک در دمای 40 درجه سانتی‌گراد با ویسکوزیته جنبشی نقطه میانی 32 mm2/s
گریدهای مختلف روغن هیدرولیک شامل گزینه‌های زیر میشوند
- ISO VG 100
- ISO VG 15
- ISO VG 22
- ISO VG 32
برای انتقال توان، حذف آلودگی‌های محیطی، انتقال حرارت، آب‌بندی سیستم و روانکاری تجهیزات در ماشین‌آلات هیدرولیکی از سیال هیدرولیک استفاده می‌شود. روغن هیدرولیک یکی از انواع سیال هیدرولیک است که مطابق با استانداردهای خاصی تولید شده است. استاندارد SAE، استاندارد api، استاندارد MIL-L، استاندارد CCMS و استاندارد ISO از انواع استانداردهای روغن هیدرولیک محسوب میشوند.
سیالات مبتنی بر آب، سیالات مصنوعی و سیالات مبتنی بر نفت از انواع روغن‌های هیدرولیک هستند که مزایا و معایب هر کدام از آن‌ها را برای شما شرح داده‌ایم. برای انتخاب روغن هیدرولیک مناسب باید مولتی گرید بودن، مونو گرید بودن، ضدسایش یا بدون سایش و مواد شوینده یا فاقد مواد شوینده توجه کرد. شما می‌توانید علاوه بر خرید محصولات هیدرولیک از هیدرولیک نادری هر نوع خدماتی در رابطه با محصولات هیدرولیک مانند راهنمای انتخاب همین روغن هیدرولیک بهره‌مند شوید تا بتوانید مطابق با کاربرد و نیاز خود بهترین روغن هیدرولیک را انتخاب کنید و بخرید.