گیربکس صنعتی یکی از اجزای حیاتی بسیاری از ماشین‌آلات و تجهیزات دنیای صنعت است و وظیفه انتقال قدرت از موتور به اجزای مختلف را بر عهده دارد. گیربکس‌های صنعتی کارایی و عملکرد سیستم‌های صنعتی را بهینه می‌کند و در صنایع مختلفی ازجمله خودروسازی، پتروشیمی، برق و بسیاری صنایع دیگر کاربرد دارد. پمپ هیدرولیک و هیدروموتور در سیستم‌های صنعتی برای انتقال قدرت و افزایش راندمان گیربکس‌ها به کار می‌روند.
اگر قصد دارید درباره اینکه گیربکس چیست و چگونه می‌توانید بهترین نوع آن را برای پروژه‌های خود انتخاب کنید، اطلاعات جامع و کاملی کسب کنید، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
معرفی انواع گیربکس صنعتی و کاربردهای آن ها
گیربکس‌های صنعتی به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند که هر یک از آن‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. این تنوع، امکان استفاده از گیربکس‌ها را در شرایط و صنایع مختلف فراهم می‌کند. بررسی ویژگی‌های هر یک از انواع گیربکس به شما این امکان را می‌دهد که برای پروژه‌های موردنظر خود، بهترین انتخاب ممکن را داشته باشید. به‌ویژه در پروژه‌هایی که شامل یونیت هیدرولیک هستند، انتخاب مناسب گیربکس می‌تواند تأثیر زیادی بر عملکرد کلی سیستم داشته باشد. در ادامه می‌توانید با انواع گیربکس و کاربرد هر یک آشنا شوید.
تقسیم بندی بر اساس نوع چرخ دنده
چرخ دنده‌ها یکی از عوامل اصلی تعیین‌کننده نوع و عملکرد گیربکس‌ها هستند و انواع مختلفی دارند. در ادامه می‌توانید انواع تقسیم‌بندی گیربکس‌ها بر اساس نوع چرخ دنده را مورد بررسی قرار دهید و درباره خرید بهترین نمونه برای پروژه‌های موردنظر خود، تصمیم‌گیری کنید. پمپ پیستونی و شیر هیدرولیک در سیستم‌های گیربکس صنعتی برای کنترل دقیق جریان و تولید فشار بالا استفاده می‌شوند.
گیربکس با چرخ دنده حلزونی (Worm Gearbox)
گیربکس‌های حلزونی در ساختار خود چرخ دنده‌های مارپیچی دارند که نویز را کاهش و کارایی را بهبود می‌بخشند. درواقع چرخ دنده‌های حلزونی این گیربکس‌ها به دلیل ساختار خاصی که دارند، از قابلیت کاهش سرعت و افزایش گشتاور برخوردارند. این نوع گیربکس‌ها در دستگاه‌هایی که به انتقال قدرت دقیق و کارآمد نیاز دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. گیربکس‌های حلزونی به طور عمده در آسانسورها، جرثقیل‌ها و سیستم‌های حمل و نقل مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گیربکس با چرخ دنده ساده (Spur Gears)
گیربکس‌های ساده از ساختاری معمولی برخوردارند و برای شرایط سبک و عمومی مناسب هستند. این گیربکس‌ها به طور عمده در ماشین‌های سبک و دستگاه‌های صنعتی ساده مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع گیربکس به منظور ارائه کارایی مطلوب، معمولاً به نگهداری ویژه و تعویض مکرر روغن گیربکس نیاز دارد. شیر برقی هیدرولیک به همراه پمپ پره ای نقش مؤثری در تنظیم جریان سیال در گیربکس‌های هیدرولیکی دارد.
گیربکس با چرخ دنده خورشیدی (Planetary Gearbox)
گیربکس‌های خورشیدی از یک چرخ دنده مرکزی برخوردارند که توسط چند چرخ دنده کوچک احاطه شده است. این گیربکس‌ها در سیستم‌های انتقال قدرت دقیق و متنوع مورد استفاده قرار می‌گیرند. گیربکس‌های خورشیدی به دلیل توزیع یکنواخت نیرو، از دوام بیشتری نسبت به سایر گیربکس‌ها برخوردارند. این نوع گیربکس به طور عمده در خودروها، تجهیزات صنایع فولاد و ماشین‌های سنگین به کار می‌رود.
گیربکس با چرخ دنده هلیکال (Helical Gearbox)
گیربکس‌های هلیکال از چرخ دنده‌های مارپیچی یا هلیکال برخوردارند که به دلیل زاویه خاصی که دارند، عملکرد نرم‌تر و بی‌صداتری نسبت به چرخ دنده‌های ساده ارائه می‌کنند. گیربکس‌های هلیکال به طور ویژه در سرعت‌های بالا کاربرد دارند. این تجهیزات در صنایع بسته‌بندی و ماشین‌آلات سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند. هیدروموتور پیستونی و به دلیل نگهداری آسان برای ایجاد گشتاور قوی در تجهیزات صنعتی استفاده می‌شود.
گیربکس با چرخ دنده مخروطی (Bevel Gearbox)
گیربکس‌های مخروطی از چرخ دنده‌های مخروط شکل برخوردارند و برای انتقال قدرت بین دو محور با زاویه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. این گیربکس‌ها برای تغییر جهات حرکت کاربرد دارند و در شرایطی که نیاز به تغییر زاویه بین محورهای ورودی و خروجی وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این گیربکس‌ها در صنایع خودروسازی، دستگاه‌های تراش، و ماشین‌آلات CNC و کشاورزی به کار می‌روند.
تقسیم بندی بر اساس محور
گیربکس‌های صنعتی بر اساس تعداد و جهت محورهای ورودی و خروجی نیز به دسته‌های مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند. هر یک از این نوع گیربکس‌ها، کاربردها و ویژگی‌های خاصی دارند و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتخاب گیربکس با نوع محور درست می‌تواند تأثیر زیادی بر کارایی و عملکرد سیستم داشته باشد. برای مثال، استفاده از شیر پروپرشنال در سیستم‌های کنترلی می‌تواند به بهبود عملکرد و دقت در کنترل جریان کمک کند. انواع گیربکس بر اساس محور را در ادامه مورد بررسی قرار خواهیم داد.
گیربکس محور موازی (Parallel Shaft Gearbox)
در گیربکس‌های محور موازی، محورهای ورودی و خروجی به طور موازی نسبت به یکدیگر قرار گرفته‌اند. این ساختار امکان انتقال قدرت به صورت مستقیم و با کارایی بالا را فراهم می‌کند. درواقع گیربکس‌های محور موازی به طور معمول دارای چرخ دنده‌های ساده یا مارپیچ هستند که باعث کاهش نویز و ارتعاشات می‌شوند. این نوع گیربکس‌ها در صنایعی مانند خطوط تولید و تجهیزات سنگین، کاربرد عمده‌ای دارند.
هیدروموتور اوربیتالی برای کاربردهای دقیق به کار رفته و فشارشکن هیدرولیک ایمنی سیستم را تضمین می‌کند.
گیربکس محور زاویه‌دار (Right-Angle Gearbox)
در گیربکس‌های محور زاویه‌دار، محورهای ورودی و خروجی به صورت زاویه‌دار و معمولاً با زاویه 90 درجه نسبت به یکدیگر قرار گرفته‌اند. این ساختار امکان تغییر جهت نیرو را فراهم می‌کند و معمولاً در سیستم‌هایی با چرخ دنده‌های مخروطی و حلزونی مشاهده می‌شود. این سازوکار میزان نویز را کاهش داده و در عین حال کارایی تجهیزات را افزایش می‌دهد. گیربکس‌های زاویه‌دار در سیستم‌هایی مانند ماشین‌های کشاورزی و تجهیزات انتقال قدرت پیچیده که به تغییر جهت نیرو نیاز دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گیربکس محور ترکیبی (Combination Gearbox)
گیربکس‌های ترکیبی، از هر دو نمونه محور موازی و زاویه‌دار برخوردارند و امکان انتقال نیرو در چند جهت مختلف را فراهم می‌کنند. این گیربکس‌ها معمولاً در سیستم‌های پیچیده و ماشین‌آلات چندمنظوره مورد استفاده قرار می‌گیرند. صنایع پیچیده‌ای مانند خودروسازی، صنایع هوا فضا و ماشین‌آلات سنگین، به این نوع گیربکس صنعتی نیاز دارند. درواقع گیربکس‌های ترکیبی به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و قابلیت‌های متنوع، در سیستم‌های پیشرفته کاربرد دارند.
تقسیم بندی بر اساس مکانیزم
گیربکس‌های صنعتی بر اساس مکانیزم مختلفی که برای تغییر دنده و انتقال نیرو استفاده می‌کنند نیز به دسته بندی‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. هرکدام از این مکانیزم، ویژگی‌ها و کاربردهای خاصی ارائه می‌دهند و بسته به نیازهای صنعتی و نوع کاربرد، می‌توان از آن‌ها در صنایع مختلف، بهره برد. در ادامه می‌توانید با انواع گیربکس بر اساس مکانیزم آشنایی پیدا کنید.
گیربکس دستی (Manual Gearbox)
گیربکس‌های دستی به وسیله یک دسته دنده کنترل می‌شوند و به تغییر دنده به صورت دستی توسط اپراتور نیاز دارند. این نوع گیربکس‌ها از ساختار ساده‌ای برخوردارند و به دلیل کنترل دقیق توسط اپراتور، در برخی کاربردها بسیار کارآمد هستند. گیربکس‌های دستی در خودروهای قدیمی، ماشین‌آلات کشاورزی و برخی ماشین‌آلات صنعتی که به کنترل دقیق نیاز دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
گیربکس اتوماتیک (Automatic Gearbox)
گیربکس‌های خودکار، بدون نیاز به تغییر دنده دستی و به صورت اتوماتیک، دنده را تغییر می‌دهند. این مکانیزم به وسیله سیستم‌های هیدرولیکی یا الکترونیکی کنترل می‌شود و به همین دلیل، راحتی و سهولت استفاده را برای کاربران فراهم می‌کند. از گیربکس‌های اتوماتیک در خودروهای مدرن و ماشین‌آلات پیشرفته به تغییر دنده سریع و مکرر نیاز دارند، استفاده می‌شود. همچنین این نوع گیربکس‌ها برای رانندگانی که ترجیح می‌دهند بدون نیاز به تغییر دنده دستی، رانندگی کنند، یک گزینه کاربردی و محبوب است.
گیربکس‌های خودکار، بدون نیاز به تغییر دنده دستی و به صورت اتوماتیک، دنده را تغییر می‌دهند. این مکانیزم به وسیله سیستم‌های هیدرولیکی یا الکترونیکی کنترل می‌شود و به همین دلیل، راحتی و سهولت استفاده را برای کاربران فراهم می‌کند. از گیربکس‌های اتوماتیک در خودروهای مدرن و ماشین‌آلات پیشرفته که به تغییر دنده سریع و مکرر نیاز دارند، استفاده می‌شود. همچنین این نوع گیربکس‌ها برای رانندگانی که ترجیح می‌دهند بدون نیاز به تغییر دنده دستی، رانندگی کنند، یک گزینه کاربردی و محبوب است.
برای آشنایی بیشتر با پمپ دنده ای و کاربردهای آن در سیستم‌های هیدرولیکی، کلیک کنید.
گیربکس نیمه اتوماتیک (Semi-Automatic Gearbox)
گیربکس‌های نیمه اتوماتیک ترکیبی از گیربکس‌های دستی و اتوماتیک هستند که در آن‌ها اپراتور می‌تواند به صورت دستی دنده را تغییر دهد، اما سیستم به طور خودکار شرایط بهینه را برای تغییر دنده تعیین می‌کند. گیربکس‌های نیمه اتوماتیک در ساخت برخی خودروهای اسپرت و ماشین‌آلات صنعتی که به ترکیب کنترل دستی و خودکار نیاز دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع گیربکس به رانندگان این امکان را می‌دهد که در شرایط خاص، کنترل بیشتری روی عملکرد خودرو داشته باشند. استفاده از هیدروموتور می‌تواند عملکرد را بهبود دهد، و نمایندگی هیدروموتور اینترموت خدمات پشتیبانی ارائه می‌کند.
جمع بندی
گیربکس‌های صنعتی یکی از اجزای حیاتی در ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی هستند و وظیفه انتقال و کنترل قدرت را بر عهده دارند. این گیربکس‌ها با توجه به ویژگی‌هایی مانند نوع چرخ دنده، محور و مکانیزم عملکرد، به دسته‌های مختلفی تقسیم بندی می شوند. در این شرایط انتخاب گیربکس صنعتی مناسب برای هر کاربرد باید با توجه به ویژگی‌های مورد نیاز انجام شود تا بدین ترتیب بتوان از مزایایی مانند بهبود کارایی سیستم و کاهش هزینه‌های نگهداری، بهره برد. علاوه بر این نگهداری و تعمیر گیربکس به طور منظم، از اهمیت بالایی برخوردار است و از توقف غیرمنتظره در پروژه‌های صنعتی، جلوگیری می‌کند.