یکی از مهم ترین عواملی که بر طول عمر، عملکرد و کیفیت کار گیربکس های صنعتی تأثیر می گذارد، کنترل دما و خنک کاری مناسب این تجهیزات است. در شرایطی که دمای گیربکس از محدوده استاندارد خود بالاتر برود، نه تنها روانکاری با مشکل مواجه می شود، بلکه اصطکاک، سایش، لرزش و حتی توقف کامل سیستم هم دور از انتظار نیست. در این مقاله، به شما کمک می کنیم ابتدا علت داغ شدن گیربکس های صنعتی را بشناسید و سپس با سه روش کاربردی و رایج برای خنک کردن آن ها آشنا شوید. اگر در صنایع سنگین، معادن، خطوط نقاله یا سیستم های انتقال قدرت با گیربکس سروکار دارید، این راهنما برای شماست. جهت خرید انواع هیدروموتور نیز می توانید به این صفحه مراجعه کنید.
چرا گیربکس صنعتی داغ می شود؟
داغ شدن گیربکس دلایل مختلفی دارد، اما مهم ترین آن ها این سه مورد هستند:
۱. فشار بیش از حد یا بارگذاری اشتباه
در بسیاری از موارد، گیربکس در شرایطی قرار می گیرد که بار کاری فراتر از ظرفیت طراحی آن است. این موضوع باعث افزایش اصطکاک بین چرخ دنده ها و گرم شدن بیش از حد سیستم می شود. همچنین اگر در زمان انتخاب گیربکس، ضریب کار درست تعیین نشده باشد، دمای کاری به مرور از کنترل خارج می شود.
بیشتر بخوانید: قیمت پمپ پیستونی + انواع آن
۲. روانکاری ناکافی یا روغن نامناسب
گیربکس برای عملکرد صحیح به روانکاری پیوسته نیاز دارد. اگر روغن گیربکس از نظر ویسکوزیته، کیفیت یا حجم مناسب نباشد، باعث اصطکاک بیش تر، داغ شدن پوسته و حتی خرابی یاتاقان ها می شود. روغن کهنه، سوخته یا کم کیفیت نمی تواند دما را به درستی منتقل کند و به جای کمک، خودش مشکل ساز می شود.
۳. طراحی نامناسب تهویه یا قرار گرفتن در محیط گرم
اگر گیربکس در فضای بسته یا فاقد جریان هوا نصب شود، هیچ گرمایی دفع نمی شود. در بسیاری از محیط های صنعتی مانند کارخانجات ذوب، نوار نقاله های بلند یا دستگاه های صنعتی بزرگ، این شرایط بسیار رایج است. نبود تهویه مناسب، عامل مهم داغ شدن تدریجی گیربکس است.
۳ روش کاربردی برای خنک کردن گیربکس صنعتی
حالا که دلایل داغ شدن را شناختیم، نوبت آن است که به روش های موثر خنک کاری گیربکس صنعتی بپردازیم. این سه روش بسته به شرایط کاری، ظرفیت دستگاه و نوع گیربکس انتخاب می شوند.
۱. استفاده از فن یا سیستم تهویه هوای اجباری
رایج ترین روش خنک کاری در گیربکس های صنعتی، استفاده از فن مخصوص خنک کننده است. در این روش، یک فن الکتریکی یا تهویه صنعتی روی گیربکس یا نزدیک آن نصب می شود تا هوای محیط را به سمت پوسته هدایت کرده و گرما را از آن دور کند. این روش بیشتر در گیربکس های خورشیدی، هلیکال یا الکتروگیربکس هایی که در محیط کارگاهی یا خطوط مونتاژ فعال هستند، استفاده می شود.
نکته مهم: اگر فن بین موتور و گیربکس مشترک باشد، ممکن است هوای گرم موتور به سمت گیربکس هدایت شود و اثر عکس داشته باشد. بهتر است برای گیربکس، فن جداگانه و مستقیم نصب شود.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید و قیمت انواع پمپ هیدرولیک
۲. خنک کاری با روغن یا مایع خنک کننده
در دستگاه هایی با فشار کاری بالا و استفاده دائم، بهترین روش خنک کاری استفاده از روغن مناسب و گردش دائم آن در داخل سیستم است. روغن، هم نقش روانکاری دارد و هم گرما را از قطعات متحرک جذب کرده و از گیربکس خارج می کند. در بسیاری از موارد، همین تعویض روغن به موقع و باکیفیت، باعث کاهش دمای محسوس سیستم می شود. همچنین در سیستم های پیشرفته تر از مبدل حرارتی روغن-آب یا روغن-هوا استفاده می شود. در این مدل ها، روغن داغ به مبدل هدایت شده، دما کاهش پیدا می کند و سپس روغن سرد به گیربکس برمی گردد.
یادتان باشد: اگر ویسکوزیته روغن پایین تر از حد نیاز باشد، اصطکاک زیاد می شود و حتی روغن داغ شده باعث آسیب دیدن قطعات خواهد شد. حتماً از روغنی استفاده کنید که تحمل دمای بالا و فشار کار شما را داشته باشد.
۳. خنک کاری ترکیبی با سینک حرارتی و ماژول خنک کننده
در بسیاری از کاربردهای مدرن، استفاده از سینک حرارتی آلومینیومی به همراه ماژول های خنک کن هوشمند، راهکار مؤثر و دقیق تری برای کنترل دماست. در این سیستم، بدنه گیربکس به یک صفحه پره دار متصل می شود که حرارت را به بیرون منتقل می کند. در کنار آن، ماژول های رادیاتوری مخصوص گیربکس نصب می شوند که دارای ورودی و خروجی مستقل برای گردش روغن یا آب هستند. بعضی از این ماژول ها به ECU یا سنسور حرارتی متصل می شوند که در صورت بالا رفتن دما، فرمان خنک کاری را به صورت خودکار صادر می کند. این سیستم ها مخصوص محیط های صنعتی سنگین مانند معادن، صنعت فولاد یا تجهیزات معدنی طراحی شده اند.
جمع بندی
انتخاب روش مناسب بستگی به چند عامل مهم دارد:
- اگر گیربکس در فضای باز یا محیط سبک نصب شده و بار زیادی ندارد، استفاده از فن اجباری کفایت می کند.
- اگر خط تولید شما دائم کار است و فشار بالاست، بهتر است به سراغ سیستم روغن کاری با مبدل حرارتی بروید.
- در محیط های سنگین، گرم یا آلوده، سیستم ترکیبی با سینک حرارتی و ECU بیش ترین دوام و دقت را به شما خواهد داد.